Orissa en zonne-energie

Ik heb mijn computer opgestart op het terras van mijn hostel midden in de woestijn (Rajasthan). Ik heb uiteindelijk toch maar beslist om binnen te typen. De zon brand, de thermometer bereikt 40 graden. Ondertussen kan ik ook de batterij van mijn computer opladen. Natuurvriendelijk, want de volledige campus waar ik mij bevind wordt 24u voorzien op zonne-energie. Zelfs in de winter, wanneer het amper 5 graden is. Energie is dan ook niet echt een probleem, water is dat wel. Ik heb nog 1 liter mineraal water tot morgen middag. Verder is er enkel de handpomp, waarmee zuinig moet worden omgesprongen.
Een fel contrast met mijn verblijf in Orissa vorige week. Ik stond dagelijks tot mijn knieën in het water. Het was waden door de ‘straten’. De moesson is theoretisch voorbij en bijgevolg is de overvloedige regen in strijd met de normale gang van zaken. Het water is dan ook vernietigend voor de rijstvelden. De oogst van volgende maand zal mager zijn. Maar met het klimaat is verder alles in orde…
Dit is mijn laatste werk-verhaal. Vanaf zondag heb ik (eindelijk) ECHT vakantie!!! Drie weken lang komen Stijn, Els, Tom, Karolien en Bert India verkennen. Ik kan amper nog wachten!!! De eerste die ziek valt (of het toilet overmatig belast) neemt het allerlaatste verslagje van mijn drie maand India voor zich… Waarom ben ik toch zo zeker dat ik het één keertje niet zelf zal moeten doen :-)? Voor de thuisblijvers:
- Bert, Tom en Karolien landen op 21 oktober om 07:40 (vlucht 9W0228 vanuit Mumbai)
- Stijn en Els landen op 27 oktober om 07:40 (vlucht 9W0228 vanuit Mumbai)
- Ik land op 27 oktober om 22:25 (vlucht BA0404 vanuit Londen Heathrow)

ORISSA
inwoners - culturele trekpleister
Zonder twijfel mijn favoriete staat. Als ik ooit een buitenverblijfje neerplant in India zal dat midden deze groene zone zijn. Ik zal zelf geen bomen neersmijten, daar zorgen de olifanten wel voor. Het is wel te hopen dat de ijzer industrie de olifanten niet voor zal zijn… Orissa is rijk aan grondstoffen. De miljardairs Tata en Mittal zuigen de grond leeg. Orissa blijft echter een van de armste staten in India (voor 12u arbeid in de mijnen krijgen ze 25rs = nog geen halve euro).
De dorpelingen zijn hoofdzakelijk primitieve ‘tribes’ (stammen), die 90 procent afhankelijk zijn van de landbouw en van de jungle en haar inwoners (de overige 10 procent werken in mijnen). Transacties zijn voor een groot deel gebaseerd op ruilhandel, maar toch is er geld nodig voor medische verzorging, restauraties aan huizen, de aankoop van geiten, etc. Elke zondag is het ‘markt’ in de stad Keonjhar (het centrum van waaruit wij ons onderzoek doen) en dan wandelen vrouwen tot 6u lang door de jungle (shortcut) met hun verse groenten op het hoofd. De centjes worden meegenomen naar huis en gespaard via onze zelfhulp groepen. Daar is het veilig voor de huisgenoten, kan het wat opbrengen en zo is er geld beschikbaar, indien het nodig is. Hun leven kan misschien niet het meest fantastisch klinken, toch heb ik de indruk dat de mensen gelukkig zijn. Echt en diep gelukkig. Alleen de afhankelijkheid van de natuur kan dat geluk verstoren. De aanhoudende regen is dan ook geen zege…
Ook toeristisch is Orissa een must. De Bengaalse golf en vooral de wereldberoemde Sun Tempel (ik denk dat ze zelf een rol speelt in één van de kiekeboe strips…) laten jaarlijks heel wat toeristen afwijken van de ‘traditionele’ parcours. Aangezien onze trein zaterdagmiddag toekwam en onze bus naar Keonjhar pas op zondagmiddag was, was er dus tijd voor een kleine afwijking van onze weg naar de dorpen. Mijn grootste opdracht was mijn team van ‘leiders’ motiveren. Ik heb hen dan maar getrakteerd op een uitstapje… Het plan was om zondagochtend zonsopgang te bewonderen over de Bengaalse golf en de Sun tempel te bezoeken (Konark). De regen was echter spelbreker. Toen ik om 4u wou opstaan, kreeg ik de deur naar mijn terras amper open. Het goot water… zonsondergang dan maar al slapend bewondert en met de regenjas richting Sun tempel gewandeld. De zonnegod was ons echter gunstig. Onmiddellijk na de aankoop van de tickets stopte het met regenen. Zonder twijfel de prachtigste tempel die ik (tot nu toe) heb gezien. Adembenemend, ondanks het feit dat een deel is opgeblazen, een ander deel is ingestort (je kunt de tempel niet meer binnen) en de herstelwerken door een groep amateurs zijn gebeurd. Aan de buitenkant is de instorting echter voor een groot deel ‘onzichtbaar’. Je krijgt nog een perfect idee van hoe het geweest is en het neemt al zeker anderhalf uur wandelen in beslag om de intacte delen te bewonderen. Een aanrader!
Dat de Indische zee niet te vertrouwen is, kun je zien op de foto van Amit en mij. We stonden op het (volledig droge) strand vóór de foto en tot boven onze knieën in het water tijdens de foto… het is een kwestie van seconden :).

allerlei
- Keonjar ligt op 6u reizen met de bus van Bhubaneswar (hoofdstad van Orissa, tot waar we de trein hadden genomen). We zijn om 14u40 vertrokken en om 1u10 aangekomen… Anderhalf uur voor keonjhar versperde een omgevallen boom immers de weg. Het ‘versperringetje’ was meer den 3 meter hoog en 5 meter breed… Het opruimwerk (= het aan de kant leggen) heeft bijna 3u geduurd.
- Het belang van een goede training voor het invullen van de questionnaires… Santosh moest vragen naar de ‘burgerlijke stand’ van de vrouwen (getrouwd, gescheiden, alleen wonend, ongetrouwd). Je kunt dit subtiel aanpakken door eerst te vragen naar de leeftijd waarop ze getrouwd is en daarna naar waar haar man nu is. Indien hij gestorven is, zullen ze dat snel melden, zonder dat je zware emotionele situaties creëert. Santosh had de training blijkbaar niet goed doorstaan, want hij vond er niet beter op dan te vragen: ‘heb je je man nog?’, met alle gevolgen van dien…
- Het belang van een goede tolk… Ik vraag er altijd eentje die niet te hard denkt voor zichzelf en echt vertaald (kwestie van de verhalen van de vrouwen te horen en niet de interpretatie van de tolk). Een van onze groepsleden had een lening aangegaan voor het herstel van haar keuken en voor de aankoop van consumptiemiddelen. Alles was immers gestolen en haar keuken vernield door – zo had ik het begrepen- een bekende inbreker. Ik verstond er mij niet aan dat die dief niet werd gevat en bleef daar toch maar even naar doorvragen. Als antwoord kreeg ik te horen dat je ‘dieven’ niet mag doden. Dat is illegaal… ’s Avonds heb ik bij het doorlezen van de questionnaires toch maar even gepolst naar het verhaal bij mijn team leiders. De tolk had er niet beter opgevonden dan het woord ‘dief’ te gebruiken voor ‘olifant’. Orissa is een ‘elephant effected’ area…
- Het Orissa verblijf was bijna volledig vegetarisch en voor één keertje niet omdat er geen andere keus was. Na het overlijden van je vader, word je immers verondersteld elk jaar een maand lang vegetarisch te eten. Die periode begon twee dagen na onze aankomst in Orissa. Geen paniek, mijn pappie is gezond en wel, maar Amit zijn vader is vorig jaar gestorven. Een beetje solidariteit kan geen kwaad…
- De foto’s:
o Op weg naar een van de dorpen moesten we de ‘alternatieve brug’ nemen, aangezien de echte was ingestort. De alternatieve was echter geblokkeerd door een tata-vrachtwagen…
o Mijn team leaders en hun team. ‘The big boss’ mocht de foto trekken :-).
o Af en toe moet een mens eens uitblazen. Een bedje onder een guava boom met… verse guavas.

WATER EN LICHT
Aangezien ik mijn onderzoeksgebied wat wil verleggen naar duurzame ontwikkeling, ben ik op zoek gegaan naar interessante projecten. Mijn oog is daarbij gevallen op een college midden de woestijn. Je weet nooit wat je moet verwachten van Indische kwaliteit, maar dit instituut is verbazingwekkend! Het is niet alleen financieel efficiënt, maar bereikt ook het publiek waar vele NGOs alleen maar van dromen. Het is aanvankelijk opgericht omwille van het watertekort in de woestijn. Over de afgelopen 36 jaar zijn de activiteiten echter uitgebreid naar mobiliseren (samen investeren in water reservaten/zonne-energie), onderwijs (ze hebben maar liefst 150 ‘night schools’ voor in totaal 3700 kinderarbeiders), bewustmaken (er is een minimum loon, er zijn regels voor verkiezingen, je hebt bepaalde rechten), het opleiden van verpleegkundigen, etc.
Dankzij hun werk zijn er dorpen, diep in de Himalaya (sommige zijn pas na 5 dagen wandelen bereikbaar), voorzien van energie. De panelen zijn vervoerd op lakhalzen. De ingenieurs ‘solar engineers’ zijn hoofdzakelijk vrouwen, die een beperkte opleiding hebben (meestal niet meer dan 5 jaar onderwijs). Een deel van hen kan niet lezen en schrijven. Maar ze leren op 6 maanden tijd hoe ze de panelen kunnen installeren, onderhouden EN herstellen. De in Leh (India) geïnstalleerde panelen werken 16 jaar na de installatie nog steeds… De overheid geloofde de instelling niet dat dit zou werken. Ze hebben hun ongelijk moeten toegeven! Zelfs prins Charles is het instituut al komen bezoeken :). Ondertussen leidt het instituut ook ‘ingenieurs’ op uit andere landen: Kameroen, Ethiopië, Sierra-Leone, Bolivië en Bhutan zijn al aan de beurt geweest. De voorwaarden: uit afgelegen dorpen komen, beperkt onderwezen zijn en vooral: het dorp beslist wie komt, want het dorp zal uiteindelijk zelf instaan voor de financiering…

Tot slot…
Ik kan nog uren doorgaan, maar zal jullie niet langer bezighouden. Bedankt voor de vele reacties in mijn mailbox. En tot in België…