Varanasi – Rijstvelden – Raigarh en Koderma

Ik ga mijn uiterste best doen om het kort te houden, aangezien ik over de afgelopen drie weken dagen kan vertellen… Maar voor ik begin toch even melden dat ik na mijn drie zoontjes ook eindelijk de trotse moeder ben van een dochtertje (zie foto) :-). En verder ben ik volop aan het leren Indisch koken (al is er nog veel werk, aangezien mijn laatste chapati in brand is gevlogen toen ik het boven het gasvuur hield…).

Varanasi
Ik denk dat de dood nergens zo dicht bij het leven staat als in Varanasi. Hindoes doorkruisen het land om hun karma gunstig te stellen door een puja in de gouden tempel. Tegelijkertijd wachten oudjes op de dood langs de oevers van de Ganges. Hier (zelfs alleen) sterven is elke (echte) Hindoe zijn grootste wens, ook al is dat kilometers weg van thuis. Terwijl Pierre en ik onderhandelen over de prijs van een halsketting passeert langs onze rug een van de vele lijkstoeten. Het lichaam wordt op een houten draagberrie tot bij de Ganges gedragen, onder begeleiding van mannelijke, zingende familieleden. Het wordt een laatste maal in het water gedompeld en daarna verbrand. Dit ritueel is enkel voor rijkere families. Voor armen is er een ‘elektrisch’ funerarium iets verder stroomopwaarts. Er is geen onderdompeling voor de verbranding, maar de as wordt (na zeving) wel verstrooid in de Ganges. De mensen die zeven zoeken goud (van tanden, ringen…) in de as. Toch maar een luguber tafereel.
Tijdens onze ochtendlijke boottocht zagen we dicht tegen ons hostel een ‘wit pakket’ in het water liggen. Al grappend hadden we ons zelf ervan overtuigd dat ze er een aantal waren vergeten te verbranden. De grap was echter afgelopen toen we vlak naast ‘het pakket’ vaarden. De geur was onverdraaglijk en het zicht op de door vogels opengereten lichamen was alles behalve appetijtelijk. Zwangere vrouwen, te dikke mannen en priesters worden na het overlijden ‘overgedragen aan de Ganges’. Mijn voornemens om te baden in de ‘heilige moeder’ waren meteen opgeborgen. Toen we vanuit onze hotelkamer afscheid namen van de Ganges, is er nog iemand verdronken. Drie mannen haalden hun badende vriend boven en sleurden hem op het droge, waarna tientallen mannen rond het lichaam kwamen staan. Niemand ondernam een poging om de jongeman te reanimeren. Ze keken ernaar, net als Pierre en ik. Alleen was het bij ons in de eerste plaats uit verbazing. Varanasi, een beetje leven, een beetje dood…
Verder ben ik hier ook onverwacht getrouwd met Pierre. Om opdringerige Indiërs op een afstand te houden, antwoordden we ‘getrouwd’(Charles en Camille) op elke relatie vraag. Zo dus ook toen we onze puja gingen doen in de gouden tempel. De mens die ons begeleidde was zo enthousiast dat hij ons de volledige geloften heeft laten afleggen naar Indische traditie…

Raigarh
Amper bekomen van de treinreis naar Varanasi (7u vertraging…) even de tijd genomen om mijn Brugs wat bij te schaven in Delhi en om wat krachten op te doen voor de 24u durende treinreis naar Raigarh (net iets meer dan 2000km). Aangezien er geen plaats was in de AC klassen, zat er niks anders op dan ‘sleeper class’. Heb ik afgezien! Het was snikheet op de trein (mijn linker arm was verbrand), het zat vol van de muggen en een sympathieke Indiër is op mijn lunch en diner gaan zitten… Mijn verse banaantjes moesten niet meer geplet worden tussen mijn boterhammetjes :-(. Ik heb er ondanks de honger stevig om moeten lachen (die mens zijn broek was niet om aan te zien).
Het was mijn tweede bezoek in Raigarh (na januari), maar ik kon de omgeving amper herkennen. De moesson had stevig huis gehouden (kapotte wegen) en de droge landschappen waren omgetoverd in rijstvelden. Adembenemend! Het doel van ons bezoek was het achterhalen van de niet-financiële voordelen van micro financiering groepen. De groepering van de vrouwen maakt hen een actief onderdeel van de gemeenschap, zowel op politiek als op sociaal vlak. Een van de groepen was de alcoholshop zo beu dat ze die met stokken zijn gaan vernielen. Een beetje emancipatie kan soms geen kwaad :-). Ze verzorgen ook de directe controle op de gratis middagmalen die aan schoolgaande kinderen wordt bedeeld (ze zorgen ervoor dat de koks de ingrediënten niet ‘stelen’ voor eigen gebruik), wat gezinnen motiveert om kinderen naar school te sturen. Ze vragen een sterkere controle op het uitdelen van BPL en ration kaarten (kaarten die je korting geven op de aankoop van basis levensmiddelen zoals rijst), ze vragen voor pensioenregelingen voor weduwen, voor de AAY schema’s (de allerarmsten krijgen financiële ondersteuning voor het renoveren/bouwen van een huis), etc. Dorpen leven en zowel leden als niet-leden ondervinden voordelen. Ik ben overtuigd!

Koderma
Een onverwachte wijziging in het schema bracht ons naar Koderma in plaats van Purulia. De treinrit was heel vermoeiend maar buitengewoon prachtig. Het volledige parcours van de trein was door afgelegen dorpen en rijstvelden. Ook in Koderma was het hoofddoel het achterhalen van de niet-financiële voordelen. Hier ben ik echter geconfronteerd met de moeilijkste situatie ooit in India. In Koderma waren er vrouwen met littekens door slagen van hun echtgenoot. Ze worden uitgebuit door schoonmoeders en geïntimideerd door hun schoonvaders. Enkelen waren met azijnzuur verminkt. Meisjes worden uitgehuwelijkt als ze amper 15/16 jaar oude zijn. Wie heeft er baat bij het in schrik leven/doen leven? Ik kan er echt niet bij…
Ik heb hier enkele nachten volledig van wakker gelegen. Hoe pak je zo een situatie aan? Als iemand hier ervaring mee geeft… Voor problemen als kinderarbeid bestaan er – ondanks het feit dat ze een prijskaartje hebben- oplossingen (die gewoon niet voldoende worden uitgevoerd). Betere scholen, volledig gratis scholen, registratie bij de geboorte, directe financiële hulp, etc. Maar problemen zoals in Koderma zijn een zuiver psychologische oorlog… Er is een tekort aan werk in deze staat (Jharkand), waardoor heel veel mannen werk zoeken in grootsteden zoals Delhi, Mumbai en Calcuatta. Vrouwen worden overgedragen aan het schoonfamilie. En min of meer elk huishoudelijk probleem is veroorzaakt door de vrouw. De echtgenoot moet dat dan oplossen… De verhalen zijn pakkend.
Een van de vrouwen had op haar terugweg van de rijstvelden een zitplaats gekregen in de bus van een onbekende man. Haar echtegenoot was dit te weten gekomen en concludeerde dat ze een relatie had met die onbekende. Hij zei dat hij niet langer getrouwd was en had haar overgoten met azijnzuur. Enkele weken later is ze overleden.
Een van de leden van een van onze groepen was naar Kesla gereisd voor een ‘gender-training’ van de NGO. Ze had haar echtgenoot hiervan niet op de hoogte gebracht. Hij is uit Calcutta gekomen om zijn vrouw een ‘lesje te leren’. Ze vertelde dat toen de ene stok brak, hij doorging met een andere.
De groepsleden zijn na het vernemen van dit misdrijf, tot bij het huishouden gegaan en hebben de man aangeklaagd… Dit is hun beetje sterkte. Vroeger kwamen de vrouwen amper buiten en spraken ze niet met elkaar. Nu kunnen ze samen problemen bespreken en trachten een oplossing te vinden. Maar het is in deze gebieden toch maar een druppel op een hete plaat… Maar het is toch een druppel.
Zoals na elk open interview vragen we de vrouwen of ze nog vragen hebben voor mij. Ik ben volledig uitgehoord over de ‘Belgische huwelijksmarkt’. Niet gemakkelijk na hun verhalen. Ik heb getracht mijn verhalen wat te leiden in de richting van wat ook voor hen haalbaar is. Mijn bezoek werd bestempeld als ‘de mooiste dag uit hun leven’ (zie foto)… Maar ik wou vooral dat ik echt iets kon doen.

Keonjhar
Op het werk verloopt niet alles zoals het hoort. Er zijn nog steeds veel problemen met de data en we gaan een andere poging doen om dat op te lossen… Bijgevolg reis ik vrijdag naar Keonjhar in Orissa (36u trein). Hopelijk gaat dat zijn vruchten opleveren!
Op 1 oktober ben ik terug in Delhi (net op tijd om Gandhi zijn geboortedag te vieren = 2 oktober) en om voor drie dagen een school te bezoeken voor zonne-energie ingenieurs. Wordt vervolgd…